วัดกลาง
ประวัติ ตำบลพระธาตุ อำเภอเชียงกลาง จังหวัดน่าน
ยุคเริ่มต้น จากประวัติศาสตร์การตั้งถิ่นฐานของชุมชนในจังหวัดน่านพอสืบความได้ว่า ชุมชนแห่งนี้มีการตั้งถิ่นฐานอยู่ก่อนแล้ว ณ หมู่บ้านป่ากล้วย มีประชากรระยะเริ่มต้นประมาณ ๑๕ ครัวเรือน ตั้งอยู่ริมฝั่งลำน้ำเปือทางทิศตะวันตกของสุสานบ้านกลางในปัจจุบันนี้ ภายหลังมีผู้คนอพยพหนีภัยสงครามเนื่องจากเมืองน่านถูกเผา ร้างผู้คนอยู่นานกว่า ๒๓ ปี มาสมทบเพิ่มขึ้น จากหลักฐานจารึกภาษาล้านนาโบราณบนแผ่นเงินใต้ฐานพระประธาน (หลวงพ่อขาว) ข้อความแผ่นที่ ๑ ว่า “จุลศักกาศล่วงได้ ๑๑๔๔ ตัวปี๋กาบไจ้ คนจื่นบาน กิ๋นตานม่วน จวนกันกึดวัดบ้านป่ากล้วย ” ข้อความแผ่นที่ ๒ ว่า “พ่อพรมแม่คำเอื้อย เป็นเก้าศรัทธาสร้างไว้ในพระพุทธศาสนาชั่วกาลนาน” (พ.ศ. ๒๓๒๕)
จากคำบอกเล่าสืบต่อกันมา ว่า “เจ้าภาดา ผู้พี่เสียชีวิตในกลางทัพ ส่วนเจ้าภาคิไนย ผู้น้องรวบรวมผู้คนที่หนีภัยสงครามมาตั้งครัวเรือนขึ้นที่บ้านป่ากล้วย” เมื่อชุมชนเริ่มเข้มแข็งจึงมีการก่อตั้งวัดประจำชุมชนขึ้น สถานที่ก่อสร้างวัดเมื่อครั้งยุคเริ่มต้น ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่บ้านป่ากล้วย ซึ่งเป็นบริเวณที่ตั้งโรงเรียนบ้านพร้าวกลางในปัจจุบัน ประมาณปี พ.ศ. ๒๔๑๕ เกิดโรคระบาดอย่างรุนแรงมีผู้คนล้มตายจำนวนมาก จึงได้ย้ายที่ตั้งชุมชนลงไปยังที่ราบลุ่มด้านล่างคุ้งลำน้ำเปือ ไปสมทบกับชุมชนหมู่บ้าน น้ำร้อง ซึ่งเป็นบริเวณทุ่งนาในปัจจุบัน และได้ย้ายที่ตั้งวัดตามลงไป ณ ริมตลิ่งลำน้ำเปือ ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศใต้ของสุสานบ้านกลางในปัจจุบัน
ลำดับเจ้าอาวาส
วัดกลาง ตามลำดับเฉพาะที่พอสืบความได้ เพราะในยุคก่อนแต่ครั้งตั้งวัดนั้น ไม่สามารถค้นหาหลักฐานได้ คือ.
๑. พระครูบาคัมภีร์รส คมฺภีรปญฺโญ พ.ศ. ๒๔๒๐-(ถึง พ.ศ.ใดไม่ปรากฏหลักฐาน)
๒. พระอธิการพรมสาร สียา พ.ศ. ๒๔๗๔ - ๒๔๗๙
๓. พระอธิการเมืองอิน สียา พ.ศ. ๒๔๘๐ - ๒๔๘๕
๔. พระอธิการกันนิถา ยาวุธ พ.ศ. ๒๔๘๖ - ๒๔๘๘
๕. เจ้าอธิการไชยา คมฺภีโร พ.ศ. ๒๔๙๐ - ๒๕๐๔
๖. พระอธิการสำราญ อนงฺคโณ พ.ศ.๒๕๐๘ - ๒๕๑๑
๗. พระอธิการไชยวุฒิ สุวฑฺฒโน พ.ศ. ๒๕๑๔ - ๒๕๑๗
๘. พระอธิการบุญผาย สีลคุโณ พ.ศ. ๒๕๑๘ – ๒๕๓๐
๙. พระจรัญ ยุตฺตธมฺโม ผู้ช่วยเจ้าอาวาส รักษาการเจ้าอาวาส)
๑๐. พระครูปลัดวิถี เขมาราโม พ.ศ. ๒๕๓๓ - ๒๕๔๐ (ลาออก)
๑๑. พระวงศ์ อุตฺตมธโร (รักษาการเจ้าอาวาส พ.ศ.๒๕๔๐-๒๕๔๑)
๑๒. พระครูสังฆรักษ์ธรรมรักษ์ อุฏฺฐาโน พ.ศ.๒๕๔๒ - ปัจจุบัน
ข้อมูลอ้างอิง : http://www.watklang.org/
