พระสมเด็จเกศไชโย รุ่นสร้างเขื่อน ปี 2495

นอกจากพระสมเด็จเกศไชโย ที่สร้างในสมัยสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) แล้ว ทางวัดไชโยวรวิหารยังได้สร้างพระพิมพ์สมเด็จเกศไชโยออกมาอีกครั้งในช่วงปี 2495 เรียกว่า “พระสมเด็จเกศไชโย รุ่นสร้างเขื่อน” โดยนำผงพระสมเด็จไชโยของเก่าที่ชำรุดแตกหัก นำมาบดผสมเป็นมวลสารสำคัญในการสร้างพระรุ่นดังกล่าว วัดไชโยฯ ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา ในช่วงหน้าฝนจะมีน้ำเหนือไหลบ่าลงมากัดเซาะตลิ่งเป็นประจำทุกปี พระอาจารย์วรเจ้าอาวาสในขณะนั้นและคณะกรรมการวัดจึงมีดำริจัดสร้างพระพิมพ์สมเด็จเกศไชโยขึ้นเพื่อหาปัจจัยสร้างเขื่อนกั้นน้ำ เรียกว่า “พระสมเด็จเกศไชโยรุ่นสร้างเขื่อน” หากท่านแวะเวียนไปวัดไชโยวรวิหารในปัจจุบันก็จะเห็นเขื่อนริมฝั่งน้ำที่ช่วยป้องกันกระแสน้ำอย่างมั่นคงแข็งแรง พระรุ่นสร้างเขื่อนทางวัดได้ให้ช่างแกะแม่พิมพ์ขึ้นมาใหม่ แต่คงเอกลักษณ์เดิมของพระสมเด็จเกศไชโย คือ “กรอบกระจก อกร่อง หูบายศรี” ประกอบด้วยพิมพ์ต่าง ๆ ได้แก่ พิมพ์ใหญ่ 7 ชั้น พิมพ์ต้อ 7 ชั้น พิมพ์ใหญ่ 3 ชั้น พิมพ์เล็ก 3 ชั้น พิมพ์คะแนน พิธีปลุกเสกพระสมเด็จเกศไชโยรุ่นสร้างเขื่อน จัดเป็นพิธีใหญ่ที่วัดไชโยวรวิหาร เมื่อเดือนเมษายน ขึ้น 14  ค่ำ เดือน 5 พ.ศ. 2495 มีพระเกจิอาจารย์ดังในยุคนั้นร่วมปลุกเสก และได้อัญเชิญบารมีสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) เข้าร่วมในพิธีด้วย การกดพิมพ์พระสมเด็จเกศไชโยรุ่นสร้างเขื่อน ค่อนข้างกดพิมพ์ได้ประณีตสวยงาม องค์พระส่วนใหญ่ลึกชัด ขอบตัดเรียบ ด้านหลังมีทั้งแบบเรียบและหลังมีรอยปริเล็ก ๆ (มีผงมวลสารและผงเก่าจำนวนมาก) ตามผิวพระมีรอยปาดครูดและรอยแปรงปัด เนื้อพระมีทั้งแบบเนื้อเหลือง เนื้อขาวนวล และเนื้อขาวอมชพู (มีน้อย) เนื้อค่อนข้างละเอียด มีความแห้งนุ่มกำลังดี พิมพ์นิยมคือพิมพ์ใหญ่ 7 ชั้น เหมาะสำหรับใช้บูชาทดแทนพระสมเด็จเกศไชโยยุคเก่าที่มีราคาสูงตั้งแต่หลายแสนจนถึงหลักล้าน เพราะถึงแม้จะเป็นพระยุคหลังสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) แต่ด้วยเจตนาการสร้างที่ดี มีเนื้อหามวลสารที่สำคัญคือ ผงพระสมเด็จเกศไชโย และพิมพ์พระที่คงเอกลักษณ์อันงดงาม พิธีสร้างและการปลุกเสกสมบูรณ์ตามตำรับโบราณ อีกทั้งยังมีผู้นำพระรุ่นนี้ไปพกพาบูชา เกิดประสบการณ์ทั้งแมตตาและแคล้วคลาดมาแล้วมากราย ในปัจจุบันถือเป็นพระเนื้อผงพิมพ์สมเด็จยุคกลางเก่ากลางใหม่ที่น่าสะสมบูชาอย่างยิ่ง ข้อพึงสังเกตสำหรับการเช่าหาสะสมพระสมเด็จเกศไชโย รุ่นสร้างเขื่อน ปี 2495 ก็คือ มีพระที่พิมพ์คล้ายกับพระสมเด็จเกศไชโยรุ่นสร้างเขื่อนที่สร้างต่อมาในยุคหลังอีกหลายรุ่น พิมพ์อาจคล้ายกันแต่เนื้อพระยุคหลังจะแข็งกระด้างกว่า แต่หากท่านมีพระรุ่นสร้างเขื่อนรุ่นแรกอยู่ในมือ ก็คงพิจารณาเปรียบเทียบได้ไม่ยาก

คัดลอกจาก หนังสือ พระสมเด็จเกศไชโย ของนิตยสารไทยพระ ฉบับพิเศษ (ขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ด้วย)

โดยส่วนผมมองว่าเป็นพระสมเด็จยุคหลัง ที่มีชิ้นส่วนสมเด็จเกศไชโยรุ่นแรกผสมจำนวนมากและยังได้ หลวงพ่อซวง วัดชีปะขาวหาย สิงห์บุรี, หลวงพ่อแพ วัดพิกุลทอง สิงห์บุรี,หลวงพ่อจันทร์ วัดข่อยใต้ ลพบุรี,หลวงพ่อโต๊ะ วัดสระเกษ อ่างทอง ร่วมกันปลุกเศกอีกด้วย

รุ่นแรกที่สมเด็จโตสร้างเช่าไม่ไหวครับ รุ่นนี้น่าจะเป็นทางเลือกของนักสะสมรุ่นใหม่ ถ้าใครมีของแท้เก็บไว้ให้ดีครับ ถ

ข้อเสียคือ ของเล่นเยอะมาก หาคนรู้จริงยาก คนที่มีของจริงก็ไม่ยอมออก เพราะรู้ว่าของแท้หายากมาก หายากกว่าสมเด็จเกศไชโยรุ่นแรกเสียอีก   ผมมีโอกาสได้คุยกับนักสะสมพระรุ่นอาวุโส ท่านว่าตอนหลัง คนที่รู้จริงไม่อยากเป็นกรรมการตัดสินพระรุ่นนี้เพราะของเล่นเยอะมาก ก็เลยกลัวจะเปลืองตัวและสร้างศัตรู ก็เลยกลายเป็นว่าปล่อยให้คนรุ่นหลัง ต้องดิ้นรนหาข้อมูลจริง ๆ เอาเอง

ถ้าใครไม่เคยเห็นของจริง โอกาสโดนเยอะมาก ๆ นะครับ ระวังกันด้วยครับ